De sprong voorwaarts
Met de circulaire transitie willen we dóór. Niet alleen omdat we dat met elkaar hebben afgesproken, maar omdat we geen keuze hebben. Grondstoffen zijn schaars en worden duurder. Bestaande verdienmodellen zijn eindig. We plegen roofbouw op de aarde. En geopolitieke ontwikkelingen maken de beschikbaarheid van grondstoffen onzeker en onze afhankelijkheid van anderen onnodig groot.
Circulair werken helpt tal van andere maatschappelijke problemen op te lossen. Zoals bijvoorbeeld het sluiten van kringlopen in de landbouw en de teelt van bouwmaterialen - dat bijdraagt aan het bestrijden van de stikstofcrisis, opwarming van de aarde en zich dient als nieuw toekomstperspectief voor de agrarische sector. Minder grondstoffengebruik levert een forse bijdrage aan de CO2-reductiedoelstelling en aan de wereldwijde biodiversiteit. Een circulair Zuid-Holland is gezonder en veiliger voor al onze inwoners.
Met de circulaire transitie komen we in een nieuwe fase. In de afgelopen jaren hebben we volop geëxperimenteerd. Pilots geïnitieerd. De openstelling voor doorbraakprojecten gestart. Challenges uitgeschreven. En Start-ups ondersteund. We hebben daarmee het bewijs geleverd: de circulaire transitie is mogelijk. Er zijn geen technische belemmeringen. In de nieuwe fase gaan we van start-up naar scale-up. Van technische innovatie naar systeeminnovatie.
De wil is er. En het kan ook. Toch staan we nog aan het begin. We hebben de bouwstenen in handen. Nu komt het aan op bouwen. Het komt aan op het opbouwen van een nieuw economisch en ecologisch vol houdbaar systeem. En tegelijkertijd om het ombouwen en afbouwen van het bestaande lineaire systeem.
De provincie kan de komende jaren verschil kan maken door in te zetten op de overgang naar een circulaire samenleving. Door te investeren in de circulaire transitie, om zo de vernieuwing zichtbaar en tastbaar te maken. Het is tijd voor de sprong voorwaarts.
Terugblik en vooruitkijken met Meindert Stolk, gedeputeerde Circulair Zuid-Holland
Meindert Stolk, Gedeputeerde Circulair Zuid-Holland, blikt terug op de laatste jaren Circulair Zuid-Holland. Van de strategie tot uitvoering. En hij blikt vooruit met adviezen aan de volgende gedeputeerde Circulair Zuid-Holland.
Wat is nodig?
Om de sprong voorwaarts te maken bouwen we voort op wat we al doen én zien we aan de hand van de leerervaringen uit de vijf leidraden dat er ook meer mogelijk is. Om de sprong voorwaarts te nemen is het volgende nodig:
Daten verder dan de keten zorgt voor nieuwe bondgenoten
Op dit moment faciliteert de provincie enkele vernieuwersnetwerken. We zien dat dit werkt en dat er nieuwe partnerschappen en vernieuwende projecten ontstaan. We zien ook dat er nog vele sectoren zijn in Zuid-Holland waar we ons nog niet op richten, maar waar wel grote kansen liggen. In de toekomst is het nodig om bestaande vernieuwersnetwerken te blijven faciliteren – tot ze op eigen benen kunnen staan – en nieuwe kansrijke vernieuwersnetwerken te ondersteunen. Bijvoorbeeld voor nieuwe productgroepen, zoals windmolens of baterijen, of juist rondom thema’s zoals het financieel instrumentarium.
Innovatie: de techniek voorbij
Sinds 2022 ondersteunt de provincie maatschappelijke circulaire innovaties. Door middel van de Subsidieregeling Circulair Zuid-Holland kan zij doorbraakprojecten en pilots (co)financieren. Om de transitie te versnellen is het wenselijk de komende jaren meerdere doorbraakprojecten op verschillende transitiethema’s actief te steunen. Om de effecten en leerervaringen van deze projecten goed in beeld te brengen is ook monitoring nodig, over de projecten heen. Deze leerervaringen zijn nodig om ons beleid en instrumenten gericht verder te ontwikkelen.
De transitie vraagt om een ongelijk speelveld
Uit vernieuwersnetwerken en projecten halen we, naast waardevolle informatie, de knelpunten. Deze vertalen we door naar voorstellen voor ons eigen (ruimtelijk)beleid, instrumentarium en procedures. Bijvoorbeeld hoe we fysiek ruimte geven aan circulariteit. Veel van de knelpunten bevinden zich niet op provinciaal niveau. Hiervoor is beïnvloeding voor nodig richting Rijksoverheid en Europa om te normeren, beprijzen en te stimuleren. Dat kan door het opzetten en uitrollen van een actieve beïnvloedings- en lobby agenda waarmee in 2023 een begin wordt gemaakt. Met deze agenda willen we samen met onze partners laten zien wat anders moet en hoe het anders kan en hoe beleid en regelgeving dat optimaal kan ondersteunen (op, om – en afbouw). Een actieve lobby zal in de komende jaren nodig zijn om het verschil te maken voor circulaire ondernemers.
Opschaalbaarheid door herhaalbaarheid
Voor de schaalsprong is kennisontwikkeling en -deling van groot belang. Circulaire netwerken spelen hierin een belangrijk rol. Bestaande netwerken, maar ook nieuwe die ontstaan rondom circulaire thema’s zoals inkoop of financiering. Het is nodig om de circulaire netwerken te blijven ondersteunen en hun positie te versterken. Daarnaast is het nodig om beter inzicht te krijgen in wat het (brede) MKB nodig heeft om mee te doen in de transitie. Daarbij is het van belang om instrumentarium te ontwikkelen die gericht is op bewustwording, kennisdeling, opleiding en andere instrumenten om het MKB te faciliteren.
Circulair is een vliegwiel
Circulair kan een bijdrage leveren aan andere grote maatschappelijke transities. Hiervoor is nodig dat circulair – en andere grote maatschappelijke transities – centraler komen te staan in organisatie. Circulair als uitgangspunt waarbij beleidsvelden bekijken hoe zij hieraan bijdragen. Alleen dan slaagt de transitie naar een Circulair Zuid-Holland. Dat betekent voor de provincie dat circulair de komende jaren steeds meer onderdeel wordt van de verschillende beleidsvelden en dat we dat ook zichtbaar maken,zoals via de ‘Ambitie agenda Circulair’. Dat vraagt om (nieuw) provinciaal beleid, maar vooral om doorvertaling in de uitvoering (bijv. inkoop).
De slag die we als provincie maken geldt ook voor onze medeoverheden. Ons doel is dat steeds meer gemeenten de komende jaren circulair een volwaardige plek in hun beleid en organisatie geven. En om de slag te maken van beleid naar doen. Dat gaat om inhoud en kennis, maar ook om opbouw van netwerk en organisatie. Door de komende jaren de circulaire transitie bij gemeenten te ondersteunen, bouwen we aan een sterk Zuid-Hollands netwerk waarmee we samen de transitie verder kunnen vormgeven richting een circulaire samenleving .
Elke dag beter. Zuid-Holland.
Provinciehuis Zuid-Holland Zuid-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag