De strategie Circulair Zuid-Holland Redesigned
Met het provinciale circulaire beleid hebben we in 2020 een stevige basis gelegd waarop we de komende jaren kunnen voortbouwen. We leggen nieuwe accenten die passen bij de fase waarin ons beleid en de transitie is gekomen. In dit hoofdstuk beschrijven we deze accenten.
Impact is leidend
Het huidige beleid gaat uit van vier transitiethema’s waar we als provincie op sturen. Deze thema’s zijn indertijd overgenomen uit het landelijk beleid. In deze actualisatie laten we deze transitiethema’s meer los en kiezen we voor thema’s of onderwerpen waar we als provincie verschil maken. Zo maken we impact van onze inzet leidend. De perspectieven uit het coalitieakkoord Krachtig Zuid-Holland geven ons hierbij houvast.
Verschil maken kan op verschillende manieren. Door een directe bijdrage aan het doel bijvoorbeeld door grondstofstromen in kilo’s te reduceren, het behouden van kritieke materialen en nutriënten voor een gezonde bodem of het verminderen van milieudruk. Een andere manier van impact is dat het bijdraagt aan de systeemverandering die nodig is. Bijvoorbeeld doordat het beleid en regelgeving verandert, circulair ondernemen makkelijker wordt of dat kennis beter ontsloten wordt. We zijn ons bewust dat het ene doel behalen soms een ander doel in gevaar brengt, denk bij voorbeeld aan energie-intensief hergebruik van beton. Die afweging maken we steeds integraal. We kiezen steeds voor een impactvolle aanpak en thema’s die goed bij onze rol, invloed, de regionale schaal en het economisch profiel van Zuid-Holland passen. Dat betekent dat de inhoudelijke thema’s waar de provincie zich op richt, divers zijn. Een inhoudelijk thema kan een productketen zijn, bijvoorbeeld zonnepanelen of meubels. Een materiaal of grondstof zoals beton of natuurlijke reststromen.
Een sector zoals tuinbouw of petrochemische industrie. Een cluster zoals maritieme maakindustrie of biobased bouwen. Ook willen we in de komende periode meer aandacht geven aan de verschillende handelingsperspectieven die je kunt gebruiken om slimmer om te gaan met grondstoffen. Dan is het thema bijvoorbeeld kunststof retoursystemen of reparatie van elektronica. Voor meer uitleg zie het kader over R-ladder en verwaardingspiramide.
Circulair Zuid-Holland draagt bij aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken
In het Grondstoffenakkoord hebben we afgesproken om te komen tot een volledig circulair Zuid-Holland in 2050 en 50% reductie van ons gebruik van primaire fossiele grondstoffen, mineralen en metalen in 2030 als tussendoel. In ons coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ hebben we die afspraak herbevestigd. Het zijn forse doelen die vragen om een grote inspanning.
We zien dat in het huidige tempo de 2030-doelstelling niet gehaald wordt. Een versnelling is nodig en tegelijkertijd is de beloning groot: een circulair Zuid-Holland maakt ons onafhankelijker van geopolitieke ontwikkelingen. Onafhankelijker van schaarse en daarmee duurder wordende grondstoffen. En daarmee een succesfactor van betekenis voor veel van de maatschappelijke vraagstukken waar de provincie aan werkt , behorende bij onze primaire taken:
- Zand en grind zijn nu al schaars aan het worden. Circulaire keuzes waarin we andere (hergebruikte, biobased) materialen en/of minder materialen gebruiken zijn noodzakelijk om de provinciale woningbouwopgave te realiseren.
- Voor de energietransitie zijn veel kritische grondstoffen nodig, zoals kobalt en lithium. Ook deze worden steeds schaarser en duurder. Simpelweg vervangen van alle verbrandingsmotoren voor elektrische motoren is een onmogelijkheid. We zullen daarnaast nieuwe keuzes moeten maken met een kleinere grondstoffenbehoefte.
- Datzelfde geldt voor de industriële en mobiliteitstransitie. Voor een 1 op 1 vervanging van fossiele grondstoffen door biobased bronnen of afval, zonder efficiëntieslag om meer te doen met minder materiaal, zijn onze voorraden ontoereikend.
- Een circulair Zuid-Holland helpt bij een uitweg uit de stikstofcrisis, door andere productiemethoden, biobased bouwen en het sluiten van grondstoffenkringlopen.
- Een circulair ingerichte economie, met circulaire maakbedrijvigheid en industrie, natuur inclusieve kringlooplandbouw en circulaire (biobased) woningbouw biedt daarnaast tal van economische kansen en verdienmodellen voor Zuid-Hollandse bedrijven, voor haar inwoners en hun leefomgeving, voor hun kinderen en voor hun kleinkinderen. Betaalbare en toegankelijke circulaire producten en diensten – zoals deelconcepten of reparatiediensten – dragen bij aan een brede welvaart voor alle Zuid-Hollanders.
Kortom: een circulair Zuid-Holland met een lager grondstoffengebruik en andere manier van omgaan met waardevolle materialen en producten is een noodzakelijk deel van de oplossing, dat vraagt om een eigen strategie. Een circulair Zuid-Holland draagt bij aan de vier inhoudelijke perspectieven uit het coalitieakkoord:
De kentering is al begonnen
Op alle perspectieven draagt de provincie al bij aan circulariteit en werken we aan een systeemtransitie naar een circulair Zuid-Holland. Bijvoorbeeld in het programma Toekomstbestendig Bouwen waar circulair bouwen een volwaardig onderdeel van is of het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZHPLG) waar nieuwe teelten en circulaire landbouw in meegenomen worden. Een ander goed voorbeeld het thema Zonne-energie en Circulair, waarbij we inzetten op duurzame en circulaire productie en verwerking van zonnepanelen. Daarmee maken we een meervoudige impact op klimaat en grondstoffengebruik, maken we ons onafhankelijker van geopolitieke ontwikkelingen, en bieden we kansen voor een economisch cluster rondom circulaire energietransitie in onze provincie.
Ook in onze eigen aanbestedingen werkt circulariteit meer en meer door. Met een duurzaam en circulair gerenoveerd provinciehuis, meer circulaire ICT-voorzieningen en catering. Of met meer circulaire keuzes bij het beheer en onderhoud van onze provinciale infrastructuur. Zo maken we circulariteit concreet voor onszelf, voor al onze medewerkers en voor bezoekers.
We zien dan ook breed in de organisatie, bij alle provinciale opgaven, en ook binnen ons College, een duidelijke kentering plaatsvinden. Een transitie van ‘we moeten circulair’ naar ‘we willen circulair’, gekoppeld aan de vraag hoe dan? Dat is een belangrijke motor voor verandering.
Krachtig Zuid-Holland
Provinciehuis Zuid-Holland Zuid-Hollandplein 1 2596 AW Den Haag