Gezondheid maak je samen
Is ongezondheid het gevolg van persoonlijke keuzes? Daarover wisselden gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen, journalist en schrijver Teun van de Keuken, hoogleraar gezondheidsbeleid Jessica Kiefte-de Jong en stedenbouwkundige Marianne Lefever hun gedachten tijdens het festival Gezond Verstand. Bijna 160 mensen kwamen op deze inspiratievolle middag af; in een mooie mix van overheid, ontwerpbureau’s, GGD-en, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen.
Een collectieve verantwoordelijkheid die we allemaal voelen ‘
80% van de voeding in onze directe omgeving is ongezond. Voedselproducenten weten precies hoe ze hun eten onweerstaanbaar lekker moeten maken, zodat wij zwichten voor de verleiding van zoet, zout en vet,’ zegt Teun van de Keuken. ‘Op elke hoek van de straat is ongezond eten voorhanden. Het is aan de overheid om die ongezonde omgeving te veranderen, en dat heeft niets met betutteling te maken. Dat is verantwoordelijkheid nemen.’
Journalist Teun van de Keuken in gesprek met programmamanager Irene Voskamp
Gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen in workshop over voedseleducatie
Mariëtte van Leeuwen vindt dat kinderen al jong zouden moeten leren dat gezond eten leuk en lekker is. ‘In veel landen krijgen kinderen tussen de middag een warme, gezonde lunch op school,’ reageert Teun van de Keuken. 'Schoolmaaltijden zijn een fantastisch middel om jongeren van de cola en frikandelbroodjes af te krijgen.’ Mariëtte van Leeuwen ziet die kans ook. ‘Daarom zijn we met MBO’s en HBO’s in gesprek. Samen eten is gezond, en het brengt mensen ook nog eens bij elkaar. Het sociale aspect is krachtig.
Marianne Lefever meent ook dat overheidsingrijpen noodzakelijk is. Zij wenst dat de stad haar adem terugvindt. ‘Kinderen bewegen onvoldoende, waardoor zelfs hun botkwaliteit afneemt. Ze hebben groene schoolpleinen nodig, waar ze op ontdekking kunnen gaan.’
‘Elke beleidskeuze raakt gezondheid,’ stelt Jessica Kiefte-de Jong. ‘Dat besef is hard nodig. In deze zaal zijn gelukkig ook veel mensen zijn uit het fysieke domein.’ Daarop sprak gedeputeerde Anne de Koning haar steun uit voor de focus op gezondheid in ruimtelijke ontwikkeling. Mariëtte van Leeuwen: ‘De grote gezondheidsverschillen in Zuid-Holland kan niemand alleen oplossen, daarvoor staan we samen aan de lat.’
Marianne Lefever - Bureau PosadMaxwan
Jessica Kiefte de Jong - Universiteit Leiden
‘Je springt verder als je eerst een stapje terug doet’
Ga de wijk in
‘Als je mensen echt wil beschermen tegen nadelige invloeden van een ongezonde omgeving, moet je dat sámen met ze doen,’ zegt Jessica Kiefte-de Jong. ‘Het opbouwen van een sociaal netwerk is cruciaal. Zo voorkom je dat je maatregelen treft die niet aansluiten bij de de werkelijke behoeften van bewoners.’ Marianne Lefever: ‘Wat ons gezond of ongezond maakt, heeft voor een groot deel te maken met de omgeving waar we eten, spelen, leven. Marianne waarschuwt voor tunnelvisie. ‘Er is meestal een goede reden voor waarom er op bepaalde locaties nog niet gebouwd was. Ga daar nu niet ineens halsoverkop wél bouwen. Daarmee konden gezondheidsproblemen wel eens verergeren. Soms moet je een stapje terug doen, om vervolgens verder te kunnen springen.’
Deelnemers workshop Groen op de kaart
Gedeputeerden Anne Koning en Mariëtte van Leeuwen in workshop Groen schoolplein als hefboom voor een gezondere buurt
Ontdek ‘t spelenderwijs
Workshop ‘Game changers voor een gezondere buurt’
‘Dit is geen succesverhaal’, begint communitybuilder Saskia de Vin van gemeente Den Haag. Ze vertelt over de opknapbeurt van een speeltuin in de Haagse Jan Vosstraat. ‘Toch wil ik het jullie vertellen, omdat dit voorbeeld laat zien dat je kunt bouwen aan vertrouwen met mensen in een straat. Ondanks het gebrek aan tijd en geld. Het begon allemaal met een vrouwenwandeling door Moerwijk West. ‘Dat gaf het inzicht dat de openbare ruimte vooral ontworpen lijkt te zijn voor mannen. In de speelplaats kwamen oudere kinderen. Geparkeerde auto’s ontnemen het zicht waardoor jonge kinderen niet veilig kunnen oversteken. Op straat worden drugs en alcohol gebruikt. Meisjes worden lastig gevallen. En juist op deze plek, wilden we oefenen met samen een nieuw ontwerp maken voor een fijne speeltuin.’ Saskia vervolgt haar verhaal: ‘Om inspiratie op te doen, is er een speeltuinenwandeling gedaan met kinderen. Die werden enthousiast van modder en water, maar daar keken ouders wat anders tegenaan. Water is er uiteindelijk wel gekomen. Maar geen modder.’ De moraal van dit verhaal? Saskia: ‘Ook al weet je nog niet precies hoe je wil gaan samenwerken met bewoners en professionals, begin er gewoon mee.’
Team Toekomst: Samen voor ieder kind!
Workshop ‘Kansengelijkheid in Delfshaven – Het verhaal van Team Toekomst’
Team Toekomst ondersteunt kinderen die niet kansengelijk opgroeien om zich te ontwikkelen tot evenwichtige, gelukkige volwassenen. In de eerste plaats voor kinderen in de Rotterdamse wijk Delfshaven en uiteindelijk voor ieder kind in Rotterdam en hopelijk ook in Zuid-Holland. Met zogeheten linkwerkers en brugfunctionarissen uit de wijk zélf, weet Team Toekomst vertrouwen te winnen van die gezinnen die hulp het hardste nodig hebben. ‘De school is vaak het beginpunt van een traject bij ons,’ vertelt workshopleider en manager bedrijfsvoering van Team Toekomst, Kristiaan van der Gaag. ‘Een leerkracht ziet de kinderen dagelijks en heeft als eerste in de gaten dat extra ondersteuning nodig is. Voor het kind of voor het hele gezin, want de problematiek van een kind is meestal het gevolg van de situatie waarin het gezin zich bevindt.’ De inzet van Team Toekomst richt zich op de lange termijn en focust op het verbeteren van sociaal-emotionele vaardigheden, geloof in het eigen kunnen en onderwijsresultaten. Dit meten ze ook. ‘We zien dat na twee jaar de gezinnen weer ademruimte krijgen en sommige moeders zelfs weer gaan studeren en werken. We willen onze aanpak graag delen met anderen. Dus neem vooral contact met ons op.’
Kijk ook op www.teamtoekomst.nl
Kraam "Baby groentetas" tijdens de informatiemarkt
Marloes Arkestijn - Singer-songwriter
Kom, ga je mee?
‘De reis is nog lang, maar het is de juiste weg. Kom, ga je mee?’, zong Marloes Arkesteijn de deelnemers van het festival Gezond Verstand toe. Mariëtte van Leeuwen sloot af met de woorden: ‘Het mooie is dat iedereen een steentje kan bijdragen aan meer gezondheid in onze provincie, allemaal vanuit je eigen rol. Gezond Zuid-Holland maken we samen.’
Aftermovie festival Gezond Verstand
Op 14 oktober kwamen artsen, ambtenaren sociaal domein, voedselverbinders, community builders, buurtsportcoaches, wetenschappers, GGD-adviseurs landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen, architecten en ambtenaren fysiek domein samen om aan de slag te gaan voor een gezonder Zuid-Holland.
Een gezond Zuid-Holland maken we samen