Ook bij zonnepanelen en andere energiebesparende technologieën komen de nadelen van productie vaak bij anderen terecht. De vraag naar mineralen en metalen is enorm en veel van de mijnbouw om die grondstoffen te winnen, vindt plaats op land van inheemse gemeenschappen. Vaak in landen die ooit door Europa gekoloniseerd waren. Dan is de energietransitie een bedreiging voor deze gemeenschappen. Dekoloniaal denken is daarom nodig voor een rechtvaardige, inclusieve energietransitie.

Dekoloniaal denken houdt ook in dat je biodiversiteit behoudt en niet gaat voor een westers verdienmodel. Dit vraagt om een andere manier van ons leven invullen: wat hebben we daadwerkelijk nodig en wat is eigenlijk gierigheid, voor de heb of vanuit kapitalistisch en commercieel oogpunt? Hoe kunnen we ons leven zo opbouwen dat respect voor de aarde centraal staat? Als individu kun je bijvoorbeeld: minder vlees eten (als je kunt), minder afval produceren, van het gas af of meer recyclen. Maar het gaat ook om verandering van systemen die in stand worden gehouden door bijvoorbeeld fossiele subsidies van tussen de 17 en 30 miljard. Wat kun je hiertegen doen? Demonstreren, je stem laten horen maar ook stemmen.

De energietransitie staat nooit op zichzelf, het gaat om verandermanagement van de gehele samenleving en hierdoor ook oog hebben de omstandigheden van groepen, ook in Nederland. Want hoe belangrijk is energietransitie voor je als je iedere dag aan het overleven bent? Mentaal heb je dan soms niet de ruimte hiervoor. Mensen die chronisch ziek zijn of door een beperking afhankelijk zijn van meer energie; hoe wordt daarmee omgegaan? Veel zaken die mensen zonder beperking nu gebruiken zijn ooit ontwikkeld voor mensen met een beperking.

Welke stemmen horen we voornamelijk als het gaat over energietransitie? Hoe zorgen we ervoor dat stemmen van gemarginaliseerde groepen vertegenwoordigd worden en worden meegenomen? Of misschien leidend kunnen zijn? Dit kunnen we doen door ervoor te zorgen dat alle stemmen en perspectieven worden meegenomen in de energietransitie en daar bewust mee bezig te zijn. En ook deze stemmen gelijkwaardig te waarderen.

Een inclusieve energietransitie is essentieel zodat de gehele maatschappij gemotiveerd wordt om aan deze verandering mee te doen. Niet alleen in Nederland waar we rekening dienen te houden met hoe allerlei mensen kunnen meedoen, maar ook in het buitenland. Hier moeten we ons privilege in erkennen, maar ook soms leren ons mond te houden en anderen te laten leiden die niet verantwoordelijk zijn voor deze vervuiling. Sarita Bajnath Trainer, spreker en motivator op het gebied van inclusie, diversiteit en dialoog. www.socratisch.nl en www.privilegetraining.nl)