“Gezonde lunch is geen luxe, maar een strategische investering”
De recente kosten-batenanalyse van de Nieuwe Lunch Cultuur laat zien hoe een gezonde, gezamenlijke lunch op het werk niet alleen bijdraagt aan vitaliteit, maar ook loont in euro’s. Volgens mede-initiatiefnemer en drijvende kracht achter de beweging Natasja van der Lely biedt dit nóg meer munitie om werkgevers, vakbonden, zorgverzekeraars en beleidsmakers aan boord te krijgen: “Deze analyse maakt de weg vrij om preventie mogelijk te maken in beleid en in structurele financiering.”
De Nieuwe Lunch Cultuur wint terrein. Deze beweging wil mensen inspireren om groenterijk, relaxt en sociaal te lunchen. Met wekelijks zo’n 25 miljoen lunchmomenten op het werk benadrukt Natasja de enorme potentie: “Er is heel veel te winnen. Als je kijkt naar gezondheidscijfers en uitval van werknemers, is verandering hard nodig. Een gezonder en meer ontspannen lunchmoment kan daar écht aan bijdragen.”
Wat begon in 2023 als een klein initiatief met zeven bedrijven, is inmiddels uitgegroeid tot 25 deelnemers in Zuid-Holland. Het doel is om eind 2026 landelijk de honderd te bereiken. “Er leeft nog steeds het hardnekkige idee dat gezond automatisch duur is”, zegt Natasja. “Maar deze kosten-batenanalyse laat nu zwart op wit zien: investeren in een gezonde lunch betaalt zich ruimschoots terug.”
Waarde in euro’s zichtbaar
Ze noemt de analyse ‘een doorbraak’: Gibbs Analytics Consulting vergeleek met medewerking van de Erasmus Universiteit Rotterdam 250 onderzoeken om de effecten van een gezonde lunch op onder andere ziekteverzuim, productiviteit en arbeidsongeschiktheid inzichtelijk te maken.
“We wisten al lang dat gezond eten belangrijk is”, vertelt Natasja. “Wat de analyse toevoegt, is dat het de waarde in euro’s laat zien. Want zolang preventie niet aantoont wat het oplevert, blijft het hangen in de categorie ‘leuk, maar wie betaalt het?’ Deze analyse helpt om preventie niet te zien als kostenpost, maar als investering in gezondheid en productiviteit.”
Veel gezondheidswinst
De resultaten liegen er niet om: gezonde lunches op het werk leveren grote gezondheids- en economische voordelen op: minder overgewicht (-11%), minder diabetes type 2 (−7,6%) en minder hart- en vaatziekten (−9,6%). Maatschappelijk gezien betekent dit dat elke euro geïnvesteerd in een gezonde lunch tussen de € 2,40 en € 3 oplevert, met totale jaarlijkse baten van € 9 tot € 11,5 miljard.
Om het ook voor werkgevers rendabel te maken, is het momenteel nodig dat werknemers meebetalen aan de lunch. Een gratis gezonde lunch zou wél rendabel kunnen zijn, als de overheid het belastingtarief van 80 procent dat hier nu voor geldt aan zou passen. Ook om dat voor elkaar te krijgen, ziet Natasja een belangrijke rol voor de kosten-batenanalyse.
Bij Koppert Cress genieten medewerkers van een gratis gezonde lunch
Natasja van der Lely is de drijvende kracht achter de Nieuwe Lunch Cultuur
Geen checklist, maar een cultuurverandering
Binnen het programma van de Nieuwe lunch Cultuur kunnen organisaties in een traject van acht maanden zelf vormgeven aan hun ambities, met thema’s als groenterijk aanbod, lokale inkoop en sociale verbinding. “Sommige bedrijven richten zich op gezonder eten, anderen juist op samen lunchen en ontspanning. Dat is ook de kracht van dit programma: het is geen checklist, maar een cultuurverandering”, licht Natasja toe.
Wat houdt bedrijven nog tegen? “Het gaat zelden om geld of tijd, maar om prioriteit”, zegt Natasja. “Daarom is de beweging zó belangrijk: zichtbaarheid, verhalen en rolmodellen helpen om werkgevers te inspireren.” Reden voor de Nieuwe Lunch Cultuur om pioniers in het zonnetje te zetten - zoals afgelopen juni met de uitreiking van een award aan catering- en horecaonderneming CIRFOOD voor hun duurzame en gezonde lunch. “Zo inspireren we elkaar in een lerende community.”
“Het gaat zelden om geld of tijd, maar om prioriteit.”
Landelijke ambitie
Niet alleen bedrijven spelen een grote rol om de beweging verder op te schalen, ook vakbonden en zorgverzekeraars zijn volgens Natasja belangrijk. Er staat bijvoorbeeld een samenwerking op stapel met een zorgverzekeraar en een sociale werkplaats. “Een gezonde lunch kan juist bij productiebedrijven en sociale werkplekken heel veel gezondheidswinst boeken”, benadrukt Natasja.
De ambities reiken verder dan Zuid-Holland. “Dankzij goede samenwerkingen, met bevlogen en betrokken mensen van het GroentenFruit Huis, Greenport West-Holland, Koppert Cress, Bebright en provincie Zuid -Holland kunnen we hier veel doen. Maar uiteindelijk willen we dat de gezonde en relaxte, sociale lunch in heel Nederland net zo vanzelfsprekend wordt als een koffieautomaat.”
Geen excuses meer
Natasja’s gedrevenheid is voelbaar. Als werknemer bij Koppert Cress – dat werknemers gratis voorziet van een gezonde lunch – heeft zij zelf ervaren wat dit doet. “Mensen zijn energieker, meer verbonden en trots op hun werkplek. Het lunchmoment is echt iets om naar uit te kijken. Dat gun ik iedereen. En nu we kunnen aantonen dat het loont, zijn er geen excuses meer om het níet te doen.”
Meer lezen over de kosten-batenanalyse? Dat kan hier
De kosten-batenanalyse kwam tot stand op initiatief van Rob Baan (Koppert Cress) en werd uitgevoerd door Gibbs Analytics Consulting met medewerking van Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR), in opdracht van o.a. Veneca, GroentenFruit Huis, Provincie Zuid-Holland en De Nieuwe Lunch Cultuur.
Op zoek naar meer inspiratie, nieuws en bijeenkomsten? Bezoek GezondZuidHolland.nl.